Pandemi Sonrası Franchise piyasasını ne bekliyor ?

Pandemi süresi 3-4 aylık periyot içerisinde normal koşullara dönmez ise bu yıl pazarın oldukça geriye gitmesi kaçınılmaz olacak ve 2020 tamamen kayıp bir yol olacağı kanaatindeyiz. Bu daralma tüm sektörler için aynı olumsuz etkiyi yaratmayacak olup bazı sektörler diğerlerinden çok daha fazla negatif olarak etkilenecektir.

Bununla beraber lojistik, kargo, kimya, online satış kanalları , sağlık, diğital tabanlı sektörler ise pozitif olarak ayrışacaklardır.

Franchise sistemiiçerisinde önemli rol oynayan ‘Gıda sektöründe’ ise geleneksel yapıda değişim olacak. Geçmişte tercihleri  lezzet, ortam ve fiyat   etkilerken pandemi sonrası ise ‘Hijyen’ öne çıkacaktır. Hijyen ağırlıklı planlamalar, tasarımlar ve eğitimler markalar ve müşteriler için belirleyici olacaktır.

Markalar dükkan tasarımlarında müşterinin görebileceği ve etkilenebileceği modelleri daha ön planda sergileyip, ağırlıklarımı bu tarafa kaydırabilirler.

Pandemi süresinde online satış alışkanlığı kazanan toplum bu davranışı kısa zaman içerisinde terketmeyip  alışverişlerini online alış veriş sitelerinden yapmaya devam edeceklerdir. Ödemede ve hizmette güven verebilecek markalar bir de uygun fiyatla ürünleri süratle son kullanıcıya ulaştırabilirler ise büyümek kaçınılmaz olacaktır. Bu özellikle, fiziksel  perakende, kozmetik tekstil, spor malzemeleri sektörünü ise  negatif olarak etkileyecektir.

Uzun süre kapalı kalan insanlar seçimlerini  caddeler lehine kullanacak ve çok kalabalık ortamlardan kaçınacaktır. Böylelikle  Bağdat caddesi gibi geçmişte çok popüler olan yerler tekrar canlanacak. Fakat bu canlanma süresinde müşteriler uzun süre aynı yerde ve kalabalık ortamlardan uzak durmayı tercih edebilirler. Uzun zaman tecrit olan insanlar caddede olmak fakat kalabalıktan kaçınmak Take  away  dükkanları tercih etmek zorunda kalacaklardır.

AVM’lerise geçmişte insanlar tarafından sosyalleşme alanları olarak tercih edilirken bu dönem içerisinde bu avantajını kaybedecekler. AVM yönetimlerinin pazardaki paylarını kaybetmemek için alternatif kiralama koşulları geliştirerek markalara farklı ve avantajlı koşullar sunarak önlem alacağını düşünüyoruz.

AVM havalandırmaları(iklimlendirme)  ABD olduğu gibi direkt temiz havayı alıp kirli havayı verecek yapıya dönüştürülmelidir. Bunu uygulayan hiçbir AVM olduğunu düşünmüyorum. Bu sisteme geçip bir de bunu anlatabilen ve duyurabilen AVM ler müthiş bir avantaj yakalayacaktır.

Bu arada dayanma gücü olan ve AVM pazarına girmek isteyip te   giremeyen markalar için ise bu önemli bir fırsat olabilir.

Özellikle İstanbul’da AVM ler kredi ve finans modelleri iyileştirilemez ise belki de kullanım şeklini değiştirerek farklı modeller ( özel hastane vb) uygulamak zorunda kalabilirler

Gayrimenkul sektöründe son iki yıldır yeni üretimler yapılmadığından dolayı stoklar oldukça azalmıştı. Yılda 600 bin kişinin evlendiğini 150 bin kişinin boşandığını düşünürsek konut satış ve kiralama,  ihtiyaca yönelik olarak devam edecek.

Kalabalık ortamdan uzaklaşma ve deprem gerçeği ise insanların Müstakil konut seçmelerine sebep olacak unsurlar olarak görünüyor. Bu da merkezden çok uzak olmayan müstakil evler ve sitelerin popüleritesinin artacağı anlamını taşıyor.

Ticari alanda ise, daralan pazarın negatif etkilemesinden sebep bir çok ticari işletme finansal yapısını gerçekleştiremediği için  elindeki Endüstriyel mülkleri satıp daha küçük işletmelere dönüşecek veya kiralama modelini tercih edecektir. Her durumda ise Ticari mülk alım satımı hareketli olabilir. Pandemi süresinde online satışların artması ve alışkanlıklarında edinilmesi özellikle lojistik ve soğuk hava depolu ticari mülklerin satış ve kiralamasını artıracak.

Gayrimenkul Franchise markaları ise bu dönemde koşullarını gözden geçirerek franchise bedeli ve sabit ödemelerden  taviz vermek zorunda kalacaklardır.

Franchise ana markalar mevcut bayilerini korumak ve onların ayakta kalmalarını sağlamak adına destek paketi oluşturmak zorunda kalacaklar.

Giderlerini de yeteri kadar dengeleyemeyen markalar, finansal altyapıları da  zayıf ise pazarda tutunamayarak pazarda zor durumda kalabilirler.

Ayhan Kaya

Franchise konsepti’nin günümüzde tercih edilen parlak bir iş modeli olduğunu biliyoruz. Bununla birlikte, yeni bir franchise almak bazen bazı girişimciler için başarıyı garanti etmez. Çoğunlukla franchise yatırımı bazı koşulları ve standartları vardır.Yalnız unutmayın; bir franchise almak isterseniz başka bir seçenek daha var: mevcut bir bayiliği devir olarak satın alabilirsiniz.

Franchise Profesyoneller İşler zaten hazır ve çalışıyor, bu nedenle satıcılar, müşteriler, eğitimli çalışanlar ve nakit akışı ilk günden itibaren hemen iş yapmaya başlamanız mümkün olabilir. Her şey kurulu, tüm standartlar ve kurallar belli. Bu yüzden sizin için bir avantaj olabilir.

Mevcut franchise ile, satıcının kitaplarını ve kayıtlarını gözden geçirme ve çalışma konumundaki gerçek sayılara dayalı olarak gelecekteki performansı belirleme fırsatına sahip olursunuz.Franchise’ın geçmiş tüm iş deneyimi, bölgede hangi faaliyetlerde bulunduğu , ekibi’nin performanı ve ilişkileri, müşteri deneyimi vb. bunun gibi bir çok örnek sayabiliriz.

Eksileri Tüm franchise şirketleri satılık olabilecek yerleri tanıtmaz. Bu nedenle, aramanızın franchise dışı iş aramasında normalde karşılaşacağınızdan daha uzun sürebilir. Ayrıca sizlere tavsiyemiz ek olarak aşağıdaki soruların cevaplarını da araştırın.

Franchise neden ayrılıyor?

Mevcut personel, özellikle de yöneticiler kalıyor mu?

Bölge ilgili trendler – sürekli olarak güçlü oldukları mı yoksa azalma eğiliminde mi oldukları?

Bölgenin demografik yapısı nedir ?

Piyasaya yeni katılan ve gelecekteki performansı etkileyebilecek rakipler var mı?

Bölgede ticari Pazar nedir ? Hangi sektörler aktif ?

Özet Mevcut bir franchise satın almak franchise kazanmak için mükemmel bir yoldur ve önemli avantajlara sahiptir. Bununla birlikte, tıpkı herhangi bir yatırımda olduğu gibi ödevinizi yapmanız gerekir; bunula birlikte profesyonel bir devir hizmeti almanızı öneririz.

Zincire bağlı işletmelerin devredilmesi sık yaşanır, esasen devredilebilmesi önemli bir avantajıdır. Franchise işler sektörün dışından gelen, güvenli gelir arayan girişimcilere devredilebilir, bu nedenle değerini bulur. Bir anlamda franchise iş yatırımdır, istenildiği zaman değerine satılabilir. Hazır karlı çalışan işletme almak isteyenlerin sayısı günümüzde son dönemde giderek arttığını söyleyebiliriz. İşletmeciler de ucuza kurduğu işi pahalıya satma fırsatı çıktığı anda tereddüt etmediğini ifade edebilirim.

Birinci sorudan başlayalım. İnsanlar karlıysa işletmesini neden devreder? Öncelikle yapılana “devir” diyoruz ama aslında devir edilmiyor, “al ne istersen yap” denmiyor, franchiseveriliyor.

Bazen marka sahibi kendisi şubesini verimli yönetemediği işletmesini franchise verip kurtulmak. Bazen tam tersi olur, marka sahibi kara geçirip devrettiğinde baştan franchise vererek kazanacağı paranın birkaç mislini kazanır.

Bazen franchise alan verimli ve aktif bir şekilde ilgilenmiyordur. Etkin çalışmıyordur. İşe uygun kişi değildir, yeterince zaman ayıramıyordur, zarar etmeden verip çıkmak ister. Ya da iş modeli ona uygun değildir. Bazen tersi olur, aktif bir işletme yönetedebilir, yaptığı Franchise yatırımının da üzerinde bir bedele devretme fırsatını kaçırmaz. Bazen de taşınma, işten çekilme gibi kişisel sebepler de sayabiliriz.

İkinci soru, işletmenin ne kazandığıdır. 

Bazı işletmeler tüm kayıtlarını sisteme girerler, ne kazandığı geçmişe yönelik detaylarıyla görülür.
Bazen kayıtlar tam girilmez, resmi hesapla fiili hesap farklıdır, beyan edilen fiili kazanç gözlemler, çapraz kontrollerle doğrulanır.
Bazen kaçaklar vardır. Gözlem ve araştırmalarla kaçağın miktarı anlaşılır.
Bazen de devreden belirgin bir hata yapmıştır, işler kötü gidiyordur Ama kurulum ve mimari standartlarda, ürün, hizmet vb. daha çok sayabileceğimiz  sebepler değiştirildiğinde kolaylıkla düzelecektir. Devralan kazandığına değil kazanacağına bakar.
Devir analizinde kayıtlı bilgiler alınır, sektör normlarıyla karşılaştırılır. Gözlemlerle fire, kayıp, açık ve kaçaklar var mı incelenir. Bir çok Franchising işletmelerinin birçoğunda küçük-büyük kaçak, ihmaller söz konusudur. Deneyimsiz biri bırakın bakınca anlamayı, başında otursa bile fark etmez. Alınan bilgilerin çapraz kontrolle teyit edilmesi gerekir. Örneğin satışlar satın almalarla miktar ve tutar olarak uyumlu olmalıdır. Devre konu işletmenin tesisat ve ekipmanının değeri, tadilat gereği, ürün stokları, mekan kullanım hakkı, kira koşulları, hava parası, çalışma ruhsatı gibi varlıkları da araştırılmalıdır.
Her durumda işletmenin geçmişinin araştırılması yetmez, devralan işletmenin geleceğini satın alır. İncelenmesi gereken, işletmenin gelecekte ne kazandıracağıdır. Bu da bilançoya, kayıtlara değil, piyasaya bakarak anlaşıldığını söyleyebiliriz. Siz siz olur eğer bir Franchise devri yapacaksınız ince eleyip, sık okuyun. Durumu avantajınıza çevirin.